Chóng mặt

Rối loạn tiền đình càng ngày càng trở thành phổ biến hơn, bệnh có thể gặp tại nhiều lứa tuổi. Tuy nhiên, rối loạn tiền đình là triệu chứng rất mơ hồ, nhiều người khi bị chóng mặt thường được bác sĩ chẩn đoán bị rối loạn tiền đình. Tuy nhiên, vì sao bị bệnh có nhiều trường hợp chưa xác định được, vì vậy việc chữa trị không hiệu quả.

Đa số bệnh nhân bị rối loạn tiền đình ngoại biên

Có 2 loại rối loạn tiền đình là rối loạn tiền đình ngoại biên và rối loạn tiền đình trung ương. Trong đó, 90-95% bệnh nhân bị rối loạn tiền đình ngoại biên, còn lại là rối loạn tiền đình trung ương. Rối loạn tiền đình ngoại biên có đặc điểm khởi phát đột ngột, triệu chứng hay gặp đặc biệt chóng mặt, cơn chóng mặt thường ngắn, diễn ra lúc đánh tráo tư thế đầu, tư thế nằm, ngồi; thường mắc phải sau chấn thương đầu, viêm mê đạo (thuộc vùng ốc tai) do siêu vi, tắc mạch máu ở vùng sau cổ.

Nguyên nhân của rối loạn tiền đình ngoại biên gồm có: viêm thần kinh tiền đình do siêu vi gây ra, viêm tiền đình, bệnh meniere, viêm mê nhĩ, rò ngoại dịch, u dây thần kinh 8, dị vật ống tai ngoài, viêm tai giữa cấp.

Còn rối loạn tiền đình trung ương khởi phát từ từ hoặc đột ngột với cường độ trung bình nhưng kéo dài có khi vài tuần hoặc vài tháng. Đây là bệnh lý thường gặp nhất với những biểu hiện của tình trạng thiểu năng tuần hoàn não. Khi mắc bệnh, người bệnh thường đi đứng khó khăn, lúc đánh tráo tư thế hay bị choáng váng, chóng mặt, đôi lúc khó tập trung, mau quên, thỉnh thoảng kèm theo nôn ói. Rối loạn tiền đình trung ương là do có sự tổn thương nhân tiền đình, tổn thương đường liên hệ của các nhân dây tiền đình ở thân não, tiểu não.

Ở giai đoạn đầu, các triệu chứng của bệnh thường nhẹ như mất ngủ, người mệt mỏi, vì thế ít bệnh nhân để ý điều trị bệnh. Thời gian sau, những người bị rối loạn tiền đình sẽ thấy mọi vật xung quanh nhưng sẽ có cảm giác không bình thường, trở mình thấy lao đao, ngồi dậy khó khăn, nhất là vào buổi đêm về sáng. Nhiều người bị mất thăng bằng, dễ ngã, thậm chí nếu như cơn nặng, họ chỉ nằm được ở 1 tư thế, không ngồi dậy nổi, buồn nôn và có thể nôn dữ dội gây mất nước, điện giải, mở mắt ra sẽ thấy mọi vật quay cuồng, đảo lộn. Nguyên nhân của rối loạn tiền đình trung ương thường gặp nhất là Migraine, nhiễm trùng não, suy động mạch cột sống thân nền, xuất huyết não, nhồi máu não, chấn thương, u não, xơ cứng rải rác.

Cấu tạo cơ quan tiền đình.

Phụ nữ dễ mắc chứng rối loạn tiền đình

Rối loạn tiền đình là bệnh thường gặp ở phụ nữ, hay xảy ra tại người yếu tâm lý, tâm lý không ổn định, hay hoảng hốt, lo sợ. Đối với phụ nữ trong độ tuổi tiền mãn kinh (45 tuổi trở lên) cũng dễ bị rối loạn tiền đình. Những người về hưu cũng bị rối loạn tiền đình rất nhiều, nhất là là những người có chức lúc còn đang làm việc.

Nguyên nhân là do đang từ môi trường làm việc sôi động, năng nổ sang môi trường về hưu buồn tẻ, đơn điệu nhưng chưa kịp chuẩn bị tâm lý nên người về hưu rất dễ bị stress (căng thẳng thần kinh), chóng mặt, ù tai, nghe kém và có biểu hiện của rối loạn thần kinh thực vật như tim đập nhanh, mặt tái mét, lo âu, hoảng hốt, sợ hãi.

Rối loạn tiền đình điều trị có khó?

Rối loạn tiền đình là một hội chứng, không phải là một bệnh lý nên không có thuốc điều trị đặc hiệu. Cần phải tìm nguyên nhân gây ra hội chứng này để điều trị căn nguyên, do vậy, ở nhiều trường hợp không tìm được nguyên do thì việc điều trị phát triển thành khó khăn. Còn đối với các bệnh nhân chẩn đoán được căn nguyên rõ ràng thì bác sĩ sẽ có hướng điều trị thích hợp. Điều trị rối loạn tiền đình ngày nay chính yếu là điều trị nội khoa và hoàn toàn phải do bác sĩ chỉ định vào chế độ thuốc men và thời gian, tuyệt đối người bệnh không được tự ý điều trị hoặc không tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, có như thế mới có thể đạt được hiệu quả điều trị và đề phòng bệnh tái phát, đặc biệt với rối loạn tiền đình ngoại biên.

Trong mọi trường hợp, lúc diễn ra chóng mặt cấp tính, triệu chứng hay gặp của hội chứng tiền đình cần phải điều trị triệu chứng vì cho dù các cơn chóng mặt có thể tự khỏi nhưng bệnh nhân rất khó chịu và sợ hãi vì các triệu chứng này. Cần lưu ý, với người bị rối loạn tiền đình, không nên cách ly môi trường làm việc vì càng cách ly môi trường làm việc thì càng chóng mặt nhiều hơn, thậm chí còn bị ù tai, hoa mắt, lảo đảo, tâm trí rối loạn. Cách tốt nhất là tránh làm việc quá sức để tránh bị rơi vào stress.

Dự bộ phận thế nào?

Bên cạnh việc tập thể dục đều đặn, người bệnh cần điều chỉnh các thói quen, lối sống như: không ngồi thường xuyên quá lâu, hạn chế uống rượu, cà phê, thuốc lá; tránh tiếp xúc với các chất liệu hoặc thực phẩm có mùi vị kích thích; tránh trảo đổi tư thế đột ngột; không lái xe hoặc điều khiển máy móc có động cơ mạnh; hạn chế căng thẳng, lo âu, hoảng hốt... Đối với người làm việc văn phòng, cần tránh ngồi quá lâu trước máy vi tính. Uống nước thường xuyên khoảng 2 lít/ngày, nên để cốc nước lọc trên bàn làm việc để tập thói quen uống nước thường xuyên, tránh để quá khát mới uống nước. Thường xuyên thực hiện các bài tập vận động vùng đầu, cổ gáy. Tập đẩy hơi vào 2 tai bằng cách dùng 2 bàn tay áp về hai bên tai mỗi ngày 50 - 100 lần.

Khi bệnh nhân đã mắc hội chứng rối loạn tiền đình thì phải cẩn trọng trong tư thế sinh hoạt như không nên quay cổ 1 cách đột ngột hoặc đứng lên, ngồi xuống quá nhanh. Tuy nhiên, ví dụ thấy 1 trong những triệu chứng: cơn nhức đầu đột ngột; mờ mắt, nhìn sự vật không rõ; giảm thính giác; mất định hướng với không gian và thời gian; nói khó khăn; tay chân run rẩy, yếu; bất tỉnh nhân sự; cảm thấy lảo đảo muốn té ngã; thấy tê dại các đầu ngón chân tay; đau ngực hoặc nhịp tim nhanh chậm bất thường thì ngay tức khắc tới trung tâm y tế để được bác sĩ giải đáp và điều trị vì các dấu hiệu đó có thể báo hiệu các bệnh nặng như tai biến động mạch não, u bướu não…

BS. Hoàng Ngọc